Verslag slotdag TubeSociety Project-2021
In vergelijk met vorig jaren was corona in 2022 verzwakt en konden we weer bij elkaar komen om onze slotdag van het TS-project te vieren. Opnieuw in het theater De Hege Fonnen te Lemmer of in mijn laboratorium te Hichtum? Stemming bepaalde dat de slotdag op 21-mei-2022 in mijn lab zou zijn. Zie onderstaande foto’s voor een impressie.
Foto-1 feestvieren in Hichtum
Foto-2 het weer was weer prachtig
Foto-3 Annemieke over huisregels en soep
Het project van 2021 had een ander karakter dan in de voorafgaande jaren. Toen hadden we steeds één gezamenlijke opdracht, terwijl ieder nu vrij was om te maken wat hij/zij wilde. Als ik voorzien had hoeveel extra werk dat zou opleveren had ik zeker anders gekozen. Wat hierbij ook een rol speelde is dat ik hoopte op afronding van versterkers uit vorige projecten. Dat bleek niet het geval te zijn. Corona en isolatie hebben er dus toch dieper in gehakt dan ik had verwacht.
Het komende TS-project zal weer een eenduidig opdracht hebben, met een optie voor internationale samenwerking. Daartoe is een dikke TS-werkgroep in oprichting die dit project gaat voorbereiden. Houd onze berichten in de gaten: het betreft een nieuwe en spannende OTL-uitdaging.
TubeSociety is een levendige gemeenschap van enthousiaste mensen, waarvan sommigen al een hoge leeftijd hebben bereikt. Dit betekent dat we opnieuw met overlijden werden geconfronteerd.
Hans Gubbens is niet meer bij ons. Hij maakte deel uit van de werkgroep die de Trans-PP-versterker verder ontwikkelt, waarbij Hans zich vooral op de eisen en realisatie van de voeding concentreerde. Dankzij de steun van de familie van Hans heb ik de beschikking gekregen over de Trans-versterkers die hij voorbereidde, zodat zijn onderzoek niet verloren is gegaan. Ook werden meetapparatuur en elektronica componenten van Hans aan ons beschikbaar gesteld. Bij dezen spreek ik namens TubeSociety nogmaals onze dank uit. Maar het Hans-verhaal eindigt hierbij niet; zie verderop.
Ook Jaap Stil is van ons weggegaan. Hij kwam niet zo vaak maar was er als een project hem interesseerde. Wat mij vooral trof was zijn grote deskundigheid die hij betrokken deelde en zijn levensvreugde. Hij bouwde versterkers op zijn moment en tijd. Wij prijzen ons gelukkig dat hij bij ons heeft vertoeft.
Hans Gubbens
Er waren totaal verschillende soorten versterkers meegenomen voor ‘het grote vergelijk’. Ondanks de verschillen in karakters besloten we om elke versterker een groepscijfer te geven. Maar daarvoor hadden we een referentie nodig. Dat werden de versterkers van Hans Gubbens. Ik had deze net op tijd ontvangen om ze stabiel in werking te stellen en af te regelen. Zie de volgende foto, waarbij de frontplaten nog niet zijn gemonteerd. Over het werk van Hans is geen verslag beschikbaar. Zijn bijdrage wordt gepubliceerd bij de eindpresentatie van de voltooide Trans-PP versterkers. Zijn versterkers kregen het hoge referentie-cijfer-4.
Foto-4 Hans Gubbens: Trans-PP40 monoblokken
Willem Elgersma
Willem heeft de euvele moed gehad om binnen TubeSociety iets totaal nieuws te gaan doen. Hij ontwikkelde en bouwde zijn mono-blok-SE versterkers met behulp van de fraai ogende 100th triode zendbuis van 100 Watt. Geen gewone triode, maar een buis die in klasse-A2 bedreven moet worden, wat wil zeggen dat het stuurrooster fikse stroom vraagt. Daar hadden we ons bij TS nog nooit mee bezig gehouden. Willem moest dan ook externe deskundigen raadplegen om de nodige kennis en ervaring op te doen. Afgezien van de niet gemakkelijke elektronica, die hij correct afrondde, ging een groot deel van zijn inzet ook naar de uiterst fraaie vormgeving. Zie voor meer details zijn verslag.
Foto-5 100th-SE-versterker Willem Elgersma
Foto-6 De winnaar staat in het midden
Verslag-1 100th-SE Willem Elgersma
Remko Tieleman
Al meerdere keren heeft Remko ons verrast met zijn bouwsels. Deze keer was het een stereo balans EL84 versterker met een moderne fet-stuurtrap. Remko had Japanse uitgangstrafo’s uit omstreeks 1970 plus EL84 eindbuizen cadeau gekregen. Hij was benieuwd wat hij daarmee kon bereiken. Ook wilde hij meten en horen hoe die Japanners zich verhouden tot de Menno-ringkern uitgangstrafo’s. Lees alle details in zijn verslag. Opnieuw is de bouwstijl van Remko opvallend. Gewoon in hout, geen afscherming, punt-naar-punt bedrading. Het lijkt zo eenvoudig, maar ondertussen. Vooral zijn rustige afbeelding en warme klank waren de top-kenmerken.
Foto-7 EL84-PP Remko Tieleman
Foto-8 EL84-PP binnenwerk Remko
Verslag-2 EL84-PP Remko Tieleman
Jan Hermsen
Jan had besloten om zich 10 jaar later opnieuw te storten op het TS-Mable-avontuur uit 2012. Nu gewapend met een moderne voeding plus verbeterde VDV-8010-PPS uitgangstrafo’s en geavanceerde Arta meetapparatuur moest het stukken beter gaan dan voorheen. Dat klopt en hij nam terecht waar dat zijn versie een fijne rustige-avond-glas-wijn-kaarslicht versterker is geworden, wat de luisteraars beaamden. Jan concludeerde ook dat de befaamde Hiraga benadering met dalende spectrale vervorming echt klopt als je je richt op luistergenoegen. Wil je details horen, dan moet je anders te werk gaan, maar of je dan nog zo ontspannen luistert? Zie zijn verslag voor nadere details.
Foto-9 Jan Hermsen
Foto-10 EL84-PP Jan Hermsen
Rens Tellers
Rens is een nieuwe student met brede kennis op het gebied van meten. Die heeft hij het afgelopen jaar ingezet om de Trans-SE18 nader te bestuderen. Hij bouwde in de loop van het studiejaar meerdere versies waarvan we de laatste beluisterden; die maakte indruk. Hij denkt nu na over een nog betere vierde versie. Daarnaast focust hij zich op opnametechnieken met geavanceerde ADDA-conversie en fraaie microfoons en de nieuwste software om al die signalen te bewerken. Lees zijn goede resultaten in het verslag. Ik ben benieuwd wat hij nog meer gaat uitspoken.
Foto-11 Rens vertelt over zijn SE18
Foto-12 Trans-SE18 Rens Tellers
Verslag-4 Trans-SE Rens Tellers
Joost Breed
Ook Joost heeft een volle rugzak met nieuwe kennis voor TubeSociety. Hij is een expert op het gebied van computers en programmering. Als je zijn verslag leest wordt je overweldigd door de mogelijkheden die hij ter beschikking heeft. Hij ontwikkelde een EL84-PP versterker omringd door digitaal geweld en LTspice-analyse plus modernste meetapparatuur. In zijn verslag snelt hij van idee naar idee en eigenlijk is hij bij lange na nog niet klaar. Hij had pech, want één kanaal deed het niet omdat de uitgangstrafo kapot was. Dus luisterden we in mono; ondanks dat scoorde hij hoog.
Foto-13 Joost legt uit.
Foto-14 EL84-PP Joost Breed
Versterkers in wording
In totaal konden we zes kant en klare versterkers beoordelen. Daarnaast werden ook enige niet klare versterkers getoond die je aantreft in de volgende foto’s van Egbert Nijland en Heert Schaap. Jan Willem Bentum leverde zijn verslag in met meer gegevens over zijn bouw-avontuur. We hopen dat deze versterkers volgend jaar klaar komen zodat we ze kunnen beluisteren.
Foto-15 6BX7-GT Egbert Nijland
Foto-16 EL84-SE Heert Schaap
Verslag-6 EL33 Jan Willem Bentum
Sep Schiet: demonstratie µ-tracer
In de afgelopen jaren hebben meerdere studenten de µ-tracer gebouwd waarmee je de karakteristieken van versterkerbuizen kunt meten. Heel belangrijk voor LTspice berekeningen of voor bepaling van de lineariteit of slijtage van de buizen. Sep Schiet was zo vriendelijk om een demo-tafel voor te bereiden waarop hij de werking van de µ-tracer demonstreerde. Ieder kon nu zien hoe functioneel en nauwkeurig dit unieke meetapparaat is. Dank Sep, dat je deze demo hebt voorbereid.
Foto-17 µ-tracer Sep Schiet
De TS-Gitaristen
Sommige studenten hadden het afgelopen jaar gitaarversterkers gebouwd. Ikzelf ben ook gitarist en ik had ze uitgedaagd om op de slotdag-demo een eigen compositie te spelen of iets anders fraais te doen. Voordat ik hun werk bespreek dwaal ik kort af in een iets andere richting.
Kijk eens goed naar de nu volgende foto’s. Zie je dat we allen een dubbele blik in onze ogen hebben? De blik naar binnen naar onze innerlijke emotie, en de blik naar buiten want we delen onze muziek met jullie. Voor mij is deze dubbele blik HET kenmerk van een muzikant. Wij TS-gitaristen hebben het geluk dat we elektronica kunnen inzetten als wezenlijk onderdeel van ons instrument en emotie en muziek. Dat uit zich in vreemde klanken en apparatuur die soms zo vervormt als wat. Heel anders dan bijvoorbeeld de 0 % THD benadering. Emotionaliteit vertaald in elektronica; dat belooft wat. De demo’s waren dan ook heel bijzonder.
Huib Selder
Jarenlang heeft Huib aan zijn versterker gewerkt, terwijl Meindert de fraaie kasten maakte. De combo-kast heeft een 10” luidspreker die vooral sterk is in het mid-hoog. Om extra laag weer te geven (Huib is bassist) is er later een tweede kast met 12” luidspreker bij gemaakt. Deze combinatie liet Huib zeer overtuigend aan ons horen. Er is geen Huib-verslag; daar kwam hij nu niet aan toe. Benader hem persoonlijk als je meer details wilt weten.
Foto-18: Gitaarversterker Huib en Meindert
Foto-19: Huib bespeelt zijn bas
Jan Willem Schokking
Hij bouwt en repareert aan de lopende band gitaarversterkers. Zijn jongste creatie heeft hij apart voor deze TS-slotdag ontwikkeld, waarbij één van zijn eisen was dat het een lichtgewicht versterker moest worden. Ergens had hij een RCA-luidsprekerkoffer opgeduikeld waarin zijn nieuwe creatie moest komen. Dat is hem gelukt, en zijn demo klonk geweldig. Wat een energie en muzikale emotie. Lees zijn verslag voor alle details. Net als bij de bespreking van Huib kan ik muziek niet onder woorden brengen. Je moet er bij zijn, je moet het horen, je moet het voelen in je lijf.
Foto-20: Gitaar-combo Jan Willem Schokking
Foto-21: Jan Willem vlak voor zijn optreden
Foto-22: Jan Willem maakt muziek
Verslag-8 The_Singer_15SE_JW_Schokking
Menno van der Veen
Ik kwam ook niet toe aan een eigen compositie, maar kon wel mooi demonstreren hoe je met goede gitaarversterkers en wat ander spul een fantastisch ruimtelijk klankbeeld kunt maken. Omdat dit nieuwe kennis voor TubeSociety is heb ik er een verslag over geschreven. Het start met een korte modificatie-bespreking van een Harley Benton gitaarversterkertje dat ik had gekocht. Ik pas het toe bij een ruimte-klankbeeld-creatie en leg uit hoe zoiets werkt. Je hoeft niet altijd dure apparatuur te kopen om een mooi geluid te krijgen. Het gaat erom hoe je de apparatuur inzet. Ik hoop dat dit jullie stimuleert om ook zulke creaties te maken.
Foto-23: Menno creëert geluidsbeelden
Verslag-7 HB-M5th en Ruimtelijk Gitaargeluid; MvdV
Verslag-7 bijlage-1: HB-origineel
Tot Slot
Het was een schitterende dag. We hebben het opnieuw samen gepresteerd. Schitterende apparatuur en geluid, heerlijke soep en lekker weer en goed met elkaar bijpraten en genieten.
Een speciaal dankwoord voor:
- Annemieke voor haar overheerlijke soep en realisatie van het huishoudelijke deel.
- Sep wegens notariële activiteiten zodat stemmingen betrouwbaar waren.
- Martinus en Remko voor meubilair aandragen en opruimen en afwassen.
- Yeb voor het maken van fraaie foto’s. Zie hieronder nog een paar.
- Ons allemaal omdat we het samen geweldig hebben gedaan.
Menno van der Veen: 20-Juni 2022
Sfeer foto’s (ter aanklikking)